دیوار سبز چین؛ ۶۶ میلیارد درخت در بزرگترین جنگل مصنوعی تاریخ
دیواری بزرگ دیگر در چین ساخته میشود؛ اما نه از جنس سنگ و آجر! چین در حال ساختن یک سد دفاعی زنده در برابر پیشروی بیامان بیابان است؛ پروژهای به نام «دیوار سبز بزرگ» (Great Green Wall) که از سال ۱۹۷۸ با کاشت بیش از ۶۶ میلیارد درخت آغاز شده و قرار است با کاشت ۳۴ میلیارد اصله دیگر، به یکی از بزرگترین دستاوردهای مهندسی اکولوژیک تاریخ تبدیل شود. (Live Science)
تلاش عظیم برای ساخت دیوار سبز، پاسخی به پیشروی دو غول شنی، «صحرای گوبی» و «صحرای تکلهمکان» است. این بیابانها که به دلیل شهرنشینی گسترده و توسعه کشاورزی از دهه ۱۹۵۰ در حال بلعیدن زمینهای حاصلخیز هستند، سالانه هزاران کیلومتر مربع از مراتع چین را نابود میکنند و طوفانهای شن ویرانگر را به شهرهایی مانند پکن میفرستند.
اگر همهچیز طبق برنامه پیش برود، تا سال ۲۰۵۰ دیوار درختی چین به طول ۴,۵۰۰ کیلومتر امتداد خواهد یافت. این یعنی پوشش جنگلی زمین از اواخر دهه ۱۹۷۰، به تنهایی توسط چین ۱۰ درصد افزایش مییابد. هدف، مهار فرسایش خاک و توقف طوفانهای شنی است که کیفیت هوا را به شدت تهدید میکند.
دیواری از درخت یا توهمی سبز؟
با وجود دههها تلاش، اثربخشی پروژه عظیم دیوار سبز همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد. در حالی که برخی مطالعات از کاهش طوفانهای شن خبر میدهند، منتقدان معتقدند این تغییر بیشتر ناشی از عوامل اقلیمی است تا درختکاری.
یکی از بزرگترین ضعفهای دیوار سبز، ساختار تککشتی آن است. بخشهای وسیعی از این جنگل مصنوعی تنها با یک یا دو گونه درخت، عمدتاً صنوبر و بید، پوشیده شدهاند. این استراتژی، دیوار را به شدت در برابر بیماریها آسیبپذیر میکند. برای مثال، در سال ۲۰۰۰، یک پاتوژن به تنهایی باعث نابودی یک میلیارد درخت صنوبر در استان «نینگشیا» (Ningxia) شد.
چالش بزرگتر، بحران آب است. درختان در مناطقی کاشته میشوند که به طور طبیعی توانایی رشد جنگل را ندارند. این کار نه تنها به مداخله دائمی انسان نیاز دارد، بلکه منابع آبی زیرزمینی را به سرعت تخلیه میکند.
«شیان شو» (Xian Xue)، کارشناس برجسته بیابانزایی در آکادمی علوم چین، هشدار میدهد:
کاشت انبوه درخت در تپههای شنی طبیعی و گوبی، باعث کاهش شدید رطوبت خاک و سطح آبهای زیرزمینی شده است. این کار در واقع میتواند در برخی مناطق به بیابانزایی منجر شود.
جنگل مصنوعی چین، برخلاف یک جنگل طبیعی، تنوع زیستی را تقویت نمیکند. با این حال، پروژه دیوار سبز چین الهامبخش طرح مشابهی در آفریقا شده است؛ دیواری به طول ۸۰۰۰ کیلومتر برای مبارزه با بیابانزایی در این قاره. این نشان میدهد که رویای مهار بیابان با دیواری از درخت، با تمام تردیدها، همچنان زنده است.
نظر شما چیست؟ آیا پروژههایی مانند دیوار سبز چین میتوانند راهکار مقابله با تغییرات اقلیمی باشند؟ از دیدگاه خود با کجارو بگویید.
عکس کاور ساختهشده با هوش مصنوعی
